Ngài Z (1969)

Z (Ngài Z) là một bộ phim lịch sử, điều tra tội phạm hợp tác Algeria-Pháp năm 1969 của đạo diễn Costa-Gavras, với kịch bản của Gavras và Jorge Semprún, dựa trên tiểu thuyết cùng tên năm 1966 của Vassilis Vassilikos, một câu chuyện phỏng theo các sự kiện xung quanh vụ sát hại chính trị gia Hy Lạp Grigoris Lambrakis vào năm 1963.
Ở những năm 1960, có nghĩa là trong chiến tranh lạnh ở bên này và bên kia cái màn sắt – tình hình chính trị căng thẳng. Ở một nước vùng Địa Trung Hải, cảnh sát và hiến binh có nhiệm vụ phải tiêu diệt tất cả những hình thức chống đối nhất là những chống đối bị nghi ngờ đi từ ý thức hệ cộng sản. Nội dung phim kể trường hợp của một nghị sĩ có khuynh hướng tiến bộ, ông bị bắt, bị tra tấn và cuối cùng tử vong vì những vết thương lúc bị tra tấn. Hệ thống tòa án, theo nguyên tắc thì độc lập, nhưng tình hình chính trị làm cho chính vị thẩm phán xét xử vụ này cũng nhận áp lực từ chính quyền để che dấu nguyên nhân cái chết của ông nghị sĩ đó. Phim Z chẳng những vạch trần những căng thẳng Đông Tây – Tư bản và Cộng sản, bộ phim còn tố cáo bạo lực của công quyền – tra tấn và thủ tiêu là những hình thức không thể nào chấp nhận được ở thế kỷ thứ 20, cả ở bên này và bên kia bức màn sắt.
Z đã chiến thắng 2 giải Oscar trong tổng số 5 đề cử. Với việc được đề cử cả 2 hạng mục Phim tiếng nước ngoài xuất sắc nhất lẫn Phim hay nhất, Z là một trong 5 bộ phim trong lịch sử điện ảnh có vinh dự này, cùng với Amour (2012, Áo), The Emigrants (1972, Thụy Điển), Life is Beautiful (1998, Ý) và Ngọa Hổ Tàng Long (2000, Đài Loan). Một điều thú vị là trong 2 bộ phim cách nhau tới 43 năm là Z (1969) và Amour (2012) vai nam chính đều do huyền thoại điện ảnh Pháp Jean-Louis Trintignant đảm nhiệm. Phim cũng đã giành được Giải thưởng của Ban giám khảo tại Liên hoan phim Cannes